Instituti Italian i Kultures ne Tirane

Miresevini ne Institutin Italian te Kultures ne Tirane
Rruga Budi 74 Tirana
Tel: 00355 4 2379579
Fax: 00355 4 2379577
E-mail: iictirana@esteri.it
Orari: e hena- premte 9.00/17.00
Orari i prities: e hena - premte 15.00/17.00

CORSI DI LINGUA
A.A. 2010-2011
Calendario e informazioni

Gli esami CELI 3 dell'Università per Stranieri di Perugia si svolgeranno a Tirana il 12 marzo 2011

Sarà possibile ISCRIVERSI ESCLUSIVAMENTE nel periodo
3-21 gennaio 2011

(tutti i giorni dalle ore 10.00 alle 14.00 e dalle 15.00 alle 17.00)

---

NE PLAN TE PARE

Corso di laurea on-line in Lingua e cultura italiana - ICoN (Italian Culture on the Net)
Sono aperte le iscrizioni al Corso di laurea online in Lingua e Cultura italiana per stranieri e italiani residenti all'estero, erogato dal Consorzio ICoN - Italian Culture on the Net - per conto delle Università italiane convenzionate. Il nuovo semestre partirà il 1 marzo 2011. Per iscriversi è necessario essere residenti all'estero, essere in possesso di un titolo di studio conseguito al termine di 12 anni di studio complessivi, aver ottenuto un voto non inferiore a 80/120 nel test di lingua presente sul sito e non essere iscritto ad un'altra università italiana. Il costo del Corso di laurea è di € 900 a semestre per la frequenza con tutorato e di € 600 a semestre per la frequenza in autoapprendimento. Sono disponibili bandi per l'assegnazione di borse di studio a copertura totale o parziale delle quote per l'immatricolazione al corso. Per maggiori informazioni gli interessati possono contattare la casella infodidattica@italicon.it



Borse di studio per Corso di Laurea Magistrale in Culture Letterarie Europee (CLE) Erasmus Mundus
Per gli anni 2011-2013 sono previste borse di studio finanziate dall'Unione Europea ed assegnate ai migliori studenti/studiosi provenienti da Paesi terzi (non UE) su base competitiva (per studenti fino a 43.600 € per i due anni accademici; per docenti fino a 14.400 € per un periodo massimo di tre mesi). Il consorzio delle Università Europee partecipanti è composto dall'Alma Mater Studiorum - Università di Bologna, ITALIA (coordinatore del progetto); dall'Université de Haute-Alsace (Mulhouse), FRANCIA; dall'Université de Strasbourg, FRANCIA e dall'Aristoteleion Panepistimion Thessaloniki, GRECIA. Il corso è aperto a studenti europei ed internazionali in possesso di un diploma che consenta di accedere alla Laurea Magistrale e che conoscano almeno la lingua inglese e la lingua dell'Università del consorzio nella quale inizieranno il primo anno di Corso. La descrizione completa del progetto è disponibile all'indirizzo: www.cle.unibo.it
Scadenza: studenti 15 dicembre 2010
docenti 20 aprile 2011



Ricerca di 4 candidati stranieri per l'attribuzione di borse di studio messe a disposizione dal Politecnico di Milano per frequentare 4 Master universitari sul design organizzati da POLI.design
POLI.design - Consorzio del Politecnico di Milano mette a disposizione 4 borse di studio del 50 % riservate a studenti non italiani per frequentare 4 Master universitari del Politecnico di Milano che avranno inizio tra febbraio e marzo. Tutte le informazioni sono reperibili sul sito internet: www.polidesign.net/master.
ID4A - Master in Industrial Design for Architecture 1° edizione. Inizio 20 febbraio 2011 (per una durata di 12 mesi). Il Master si svolge in lingua inglese.
TAD - Master in Transportation & Automobile Design 3° edizione. Inizio marzo 2011 (per una durata di 14 mesi). Il Master si svolge in lingua italiana con un traduttore inglese in classe.
MAC - Master in Art Direction and Copywriting 4° edizione. Inizio marzo 2011 (per una durata di 12 mesi). Il Master si svolge in lingua italiana.
MYD - Master in Yacht Design 10° edizione (in collaborazione con l'Università di Genova). Inizio: marzo 2011 (per una durata di 12 mesi). Il Master si svolge in lingua italiana.
Per partecipare occorre inviare un C.V. a formazione@polidesign.net.
Scadenza: 20 gennaio 2011




Bando straordinario per la selezione di allievi-attori per il III modulo dell'Anno di Specializzazione 2010/2011 dell'Accademia Teatrale Veneta
Il progetto formativo diretto da Massimo Navone è finalizzato all'allestimento dello spettacolo itinerante "Casanova" che sarà realizzato a partire dal 28 marzo 2011 e presentato al pubblico a fine maggio 2011. Il termine per la presentazione della domanda di ammissione è il 21 gennaio 2010. Le prove di ingresso si svolgeranno tra il 25 e il 28 gennaio 2010. Per maggiori informazioni si può consultare il bando pubblicato sul sito www.accademiateatraleveneta.it
Scadenza: 21 gennaio 2010



VIII Premio Internazionale Dedalo Minosse alla Committenza d'Architettura
Il Premio Internazionale Dedalo Minosse alla Committenza d'Architettura, promosso da ALA - Assoarchitetti e dalla regione Veneto, vuole dare impulso alla qualità dell'architettura guardando al risultato, analizzando e ponendo l'accento sul processo progettuale e costruttivo e sulle figure che determinano il successo dell'opera: l'architetto e il committente, con al loro fianco gli esecutori (le imprese) e i decisori (le pubbliche amministrazioni). L'iscrizione è gratuita (il regolamento è disponibile sul sito www.dedalominosse.org) e può essere presentata da committenti pubblici o privati, dai loro architetti, dalle imprese realizzatrici o fornitrici delle opere e dei prodotti, da altri soggetti coinvolti nel processo del costruire.
Le opere devono essere state completate dopo il 1 gennaio 2006 e prima del 31 dicembre 2010.
Scadenza iscrizioni: 31 gennaio 2011



Master di primo livello in Promozione e insegnamento della lingua e cultura italiana a stranieri - PROMOITALS - dell'Università degli Studi di Milano
Il corso intende formare figure professionali che abbiano solide competenze per insegnare e promuovere la lingua e la cultura italiana a stranieri sia in Italia che all'estero. Il titolo conseguito vale 60 crediti ed è riconosciuto in tutti i paesi UE.
La V edizione del Master sarà presentata il 16 dicembre 2010, alle ore 17.00, presso l'Università degli Studi di Milano, via Festa del Perdono 7, Sala di Rappresentanza.
Scadenza bando: 1 febbraio 2011



Concorso internazionale "UN TESTO PER NOI - 11° edizione" per la raccolta di nuovi testi di canzoni per il "FESTIVAL DELLA CANZONE EUROPEA DEI BAMBINI"
Al concorso sono ammesse classi scolastiche di paesi europei ed extraeuropei con bambini di età compresa fra i 6 e i 10 anni che dovranno inviare uno o più testi di canzone elaborati in classe con un lavoro di gruppo coordinato da un insegnante.
Scadenza BANDO: 12 febbraio 2011



Master in Tutela e valorizzazione del patrimonio culturale italiano all'estero
Università di Parma e Consorzio ICoN
Sono aperte le iscrizioni al Master in Tutela e valorizzazione del patrimonio culturale italiano all'estero, di durata annuale, articolato in quattro fasi: laboratori in presenza, e-learning, stage e tesi. Il costo è di 3.500 €. ICoN metterà a disposizione almeno 8 borse di studio parziali. Il Master è destinato a cittadini stranieri o italiani residenti all'estero che abbiano una laurea italiana o straniera. Per maggiori informazioni gli interessati a iscriversi possono contattare la casella: info@mastericon.it
Scadenza iscrizioni: 14 febbraio 2011

V Concorso internazionale di poesia "Il galantuomo"

L'associazione di volontariato O.N.L.U.S. "Don Nanni alias Li Scumbenati" indice il V Concorso Internazionale di poesia "Il galantuomo" in vernacolo salentino, in griko e in lingua italiana, aperto agli adulti ed agli studenti delle Scuole di ogni ordine e grado del Salento, agli ospiti degli istituti di pena della regione Puglia, agli adulti e studenti di ogni ordine e grado della nazione Albania.
Bando del concorso
Scheda d'iscrizione
Scadenza: 15 febbraio 2011

Master di I livello in Contenuti, metodi ed approcci per insegnare la lingua italiana ad adulti stranieri - V ciclo A.A. 2010-2011 - Università per Stranieri di Siena

Il Master, della durata di 12 mesi, è rivolto a tutti coloro che già operano, o intendono iniziare ad operare, nel campo della formazione linguistica in italiano per adulti.
Il percorso formativo comprende: didattica teorico-pratica in presenza concentrata in due cicli che permette ai corsisti stranieri o non residenti a Siena di contenere i costi di permanenza
didattica online; laboratori con esercitazioni pratiche e tutorato online; tirocinio con possibilità di svolgimento nelle sedi più vicine alla propria residenza o presso il Centro Linguistico dell'Università con monitoraggi di docenti esperti; studio individuale; lavori di gruppo.
Ad attivazione avvenuta è possibile iscriversi ad un singolo modulo al solo fine di conseguire un aggiornamento/perfezionamento. Per ulteriori informazioni, è possibile consultare il sito dell'Università per Stranieri di Siena.
Scadenza iscrizioni: 15 febbraio 2011

Premio Internazionale di Poesia "Tropea: Onde Mediterranee" - VIII edizione

Il Premio Internazionale di Poesia "Tropea: Onde Mediterranee" si articola in 6 sezioni: Poesia giovani (inedita, in lingua italiana, per giovani autori fino a 18 anni di età), Poesia adulti (inedita, in lingua italiana, per autori che abbiano compiuto 18 anni di età), Poesia in vernacolo (inedita, in dialetto calabrese ed in tutti i dialetti d'Italia), Poesia edita (in lingua italiana), Poesia d'Europa e mediterranea (inedita, in una delle lingue parlate in Europa o nei Paesi mediterranei, con traduzione a fronte), Poesia del mondo (inedita, in una delle lingue parlate nel mondo, con traduzione a fronte). Tutti gli autori possono partecipare con una o due poesie, ciascuna non superiore a 30 versi. Per ulteriori informazioni è possibile consultare il sito www.tropeaondemediterranee.it
Scadenza bando: 28 febbraio 2011

Bando di concorso per l'inserimento di Soprani, Mezzosoprani, Tenori e Bassi-baritoni nel coro dell'Accademia Musicale Chigiana di Siena

Sono ammessi alle audizioni, che si terranno a Siena, con inizio il 31 marzo 2011 alle ore 10, candidati di età non superiore ai 30 anni che possano dimostrare di seguire o aver seguito Corsi di Canto presso un Conservatorio italiano o straniero. Per informazioni, si prega di cliccare qui.

Scadenza iscrizione: 28 febbraio 2011

50° Concorso Internazionale di Canto Corale Seghizzi

Dall'8 al 10 luglio 2011 avrà luogo a Gorizia il 50° Concorso Internazionale di Canto Corale Seghizzi, che può vantare, nel corso della sua storia, la partecipazione di 1300 cori da 62 nazioni. Per informazioni si prega di cliccare qui.
Scadenza iscrizione: 1 marzo 2011



Premio Letterario "Lago Gerundo" - IX edizione - 2011
Il Premio Letterario "Lago Gerundo", Europa e Cultura 2011, è aperto a tutti gli scrittori italiani ed europei (con testi in traduzione italiana) ed è articolato in 5 sezioni: Poesia, Narrativa, Teatro, Saggistica e Giovani Autori.
Sadenza bando: 30 aprile 2011


Associazione Italiana di Medicina Aeronautica e Spaziale
Premio Scientifico "I Guidoniani"

L'Associazione Italiana di Medicina Aeronautica e Spaziale ha istituito un premio scientifico per ricordare il lavoro dei "Guidoniani", giovani ricercatori (ingegneri, medici, biologi, psicologi) che prima e durante la seconda guerra mondiale lavorarono nei laboratori della "città dell'aria" di Guidonia, presso Roma. Il premio è destinato all'autore del miglior lavoro originale in forma di articolo scientifico sul tema "l'uomo ed il volo atmosferico e spaziale". Possono partecipare i laureati in medicina, biologia, psicologia, ingegneria che non abbiano superato il 35° anno di età. Le domande andranno presentate on-line all'indirizzo segreteria@aimas.it, utilizzando il modulo e le istruzioni presenti sul bando. Per maggiori informazioni: info@aimas.it e www.aimas.it
Scadenza: 30 aprile 2011

Cmimi Goffredo Petrassi
Skadenca: 31.05.2011

Offerta formativa dell'Università degli Studi di Modena e Reggio Emilia
Per maggiori informazioni è consultabile il sito "Unimore for International Students"



Kurse te gjuhes dhe kultures italiane - Università degli Studi di Pisa
Informacione


Web site Sezione bilingue italo-albanese attiva presso il liceo statale Shejnaze Juka di Scutari

"Università di Trieste"
www.welcomeoffice.trieste.it

Universita' di Palermo: - Dipartimento di Scienze Filologiche e Linguistiche (Lingua e Letteratura Albanese)

Il Dipartimento di Scienze Filologiche e Linguistiche si propone come il punto di incontro di saperi, di metodologie di ricerca ed esperienze culturali in una prospettiva multiculturale e multidisciplinare, che consente un'attività di ricerca originale e innovativa, attenta alla memoria del passato e alle esigenze del presente. E' stato costituito nel 1997 raggruppando, nel tempo, gli Istituti di Filologia Romanza, di Filologia Germanica, di Glottologia, di Lingue e Letterature Straniere Moderne, di Studi Orientali, di Lingua e letteratura Albanese, di Letteratura italiana. Nel Dipartimento è di fatto confluito, anche, un organismo di ricerca autonomo con una propria tradizione di ricerca internazionale come il Centro di Studi filologici e linguistici siciliani. Direttore: prof. Laura Auteri - auteri@unipa.it Segretario: dott.ssa Maria Antonietta Salvia - salvia.antonietta@unipa.it Sede Centrale: Facoltà di Lettere e Filosofia - viale delle Scienze - Edificio 12 Tel. 0916560281 - Fax 0916560296 Website: www.dipli.unipa.it

Universita' della Calabria - Sezione di Albanologia

Università della Calabria Dipartimento di Linguistica - Sezione di Albanologia - Cubo 20A 87036 Rende (Cosenza) tel. 0984 494140 - fax 0984 494141 e. mail albanologia@unical.it

ARTICOLAZIONE DELLA SEZIONE DI ALBANOLOGIA All’interno della Sezione di Albanologia sono attualmente attivati i seguenti insegnamenti: Lingua e letteratura albanese (dal 1973), Dialetti albanesi dell’Italia meridionale (dal 1980) e Filologia albanese (dal 1993); con la riforma degli ordinamenti didattici (2002) si sono affiancati all’insegnamento di Lingua e letteratura albanese i due insegnamenti distinti di Letteratura albanese e di Lingua e traduzione albanese. Titolare della cattedra: dal 1975 al 1990 prof. papas Francesco Solano; dal 1991 ad oggi prof. Francesco Altimari. Sede amministrativa dal 1991 al 1999 dell’unico dottorato di ricerca in Albanologia istituito in Italia, organizzato congiuntamente con l’Istituto di Lingua e letteratura albanese dell’Università di Palermo. Sede coordinatrice del Dottorato di ricerca internazionale in studi di Filologia e linguistica albanese, approvato e finanziato dal MIUR nell’ambito del programma di internazionalizzazione del sisitema universitario (1998-2000), istituito nel 2001 e concluso nel 2005 con la partecipazione delle Università della Calabria, Firenze, Palermo, Lecce, Tirana, Scutari e Prishtina. Dal 1991 risulta inoltre attivato un lettorato di scambio di lingua albanese, previsto nell’ambito dell’accordo di cooperazione scientifica e culturale tra Italia e Albania. ORGANICO DELLA CATTEDRA Docenti, ricercatori, lettori Francesco Altimari professore ordinario di Lingua e Letteratura albanese tel. 0984-494379 fax 0984-494141 e. mail: francesco.altimari@unical.it curriculum e pubblicazioni Anton Nikë Berisha professore associato di Lingua e Letteratura albanese tel. 0984-494079 fax 0984-494141 e. mail: berisha@unical.it curriculum e pubblicazioni Giovanni Belluscio ricercatore di Lingua e Letteratura albanese tel. 0984-494142 fax 0984-494141 e. mail: gbelluscio@unical.it curriculum e pubblicazioni Fiorella De Rosa ricercatrice di Lingua e Letteratura albanese tel. 0984-494380 fax 0984-494141 e. mail: fiorella.derosa@unical.it curriculum e pubblicazioni Flora Koleci lettore di scambio di Lingua albanese Borsisti e collaboratori Vincenzo Belmonte collaboratore di ricerca Pasquale Scutari collaboratore di ricerca ACCORDI DI COOPERAZIONE ATTIVATI CON CENTRI ALBANOLOGICI ESTERI: Università di Tirana (dal 1990) Biblioteca Nazionale – Tirana (dal 1995) Università di Valona (dal 1999) Università di Prishtina (dal 1999) Università “Ludwig-Maximilian” di Monaco di Baviera (dal 2001) Università di Scutari (dal 1999) Università di Costanza (2006) ORGANIZZAZIONE DI CONGRESSI, CONVEGNI E SEMINARI ALBANOLOGICI INTERNAZIONALI: 1° Seminario Internazionale di Studi Albanesi (Rende- San Demetrio C, giugno 1991) 2° Seminario Internazionale di Studi Albanesi (Rende- Cerzeto-S.Cosmo Alb., giugno 1994) 1°Centenario del Congresso Linguistico Albanese di Corigliano Calabro (1996) 3° Seminario Internazionale di Studi Albanesi (Rende-Lungro-Firmo-Frascineto-San Basile, dicembre 1997) Gli studi di albanologia in Italia: nuovi risultati in campo linguistico e filologico (marzo 1999) 4° Seminario Internazionale di Studi Albanesi (Rende- Frascineto-S.Costantino Alb., giugno 2000) Seminario Nazionale: Minoranze, Scuola e Università – Gizzeria (CZ), 15-16 febbraio 2002. 5° Seminario Internazionale di Studi Albanesi (Corigliano C.- Rende - San Demetrio Corone – Cosenza, ottobre 2003) 6° Seminario Internazionale di Studi Albanesi (2006) ATTIVITÀ EDITORIALE: Stampa degli Atti dei 5 Seminari Internazionali di Studi Albanesi Realizzazione di un video sul poeta romantico italo-albanese GIUSEPPE SEREMBE, con il patrocinio del Comune di San Cosmo Albanese e la Commissione delle Comunità Europee - Settore Lingue Minoritarie Collana editoriale di Albanistica, diretta dal prof. Francesco Altimari, presso il Centro Editoriale e Librario dell’UNICAL.In questa collana sono stati sinora pubblicati 16 volumi, alcuni dei quali opera dei più noti albanologi in campo internazionale (M.Camaj, E.Hamp, Sh.Demiraj, G.B.Pellegrini, ecc.) Collana editoriale su supporto digitale “Archivio Letterario Arbëresh”, inaugurata dal CD-ROM con edizione ipertestuale delle prime opere poetiche in albanese di Girolamo De Rada, iniziatore della letteratura albanese moderna. Collana editoriale su supporto digitale “Archivio Vocale Arbëresh – Arkivi i Zërit Arbëresh”, inaugurata da 3 CD-ROM che ospitano la sezione di registrazione audio del Fondo “Gangale” dell’Università della Calabria comprendente le raccolte di testi orali eseguite da Giuseppe Gangale nelle comunità calabro-albanesi delle province di Catanzaro e Crotone (anni ‘60-’70) Opera Omnia di Girolamo De Rada (primi 6 volumi) ATTIVITÀ DI COLLABORAZIONE CON ORGANISMI ISTITUZIONALI ITALIANI ED EUROPEI: Ministero degli Interni – Direzione Generale per le zone di confine e le minoranze linguistiche - Roma Commissione delle Comunità Europee – Settore delle Lingue Regionali e Minoritarie – Bruxelles (1995, 1996,1999) Progetto “Euromosaic” - Monitoraggio delle comunità linguistiche minoritarie d’Europa.(1996) Progetto ELICONA con la Società EXANTAS e l'Università di Salonicco per la valorizzazione del patrimonio linguistico delle comunità albanesi di Grecia (1997-1998) Università di Tirana (dal 1990) Biblioteca Nazionale di Tirana (dal 1995) Università di Valona (dal 1999) Università di Prishtina (dal 1999) Università di Scutari (dal 1999) ADA (Archivio Digitale Arbëresh), approvato nel piano di Internazionalizzazione del MIUR (2004-2006), in collaborazione con l’Accademia delle Scienze d’Albania, la Biblioteca Nazionale albanese e l’Archivio di Stato albanese. ALTRE INIZIATIVE DI RICERCA: Creazione di una banca-dati bibliografica sui fondi librari di interesse albanologico (BESA - Biblioteca Elettronica Siti Arbëreshë) conservati nelle strutture bibliotecarie, pubbliche e private della Calabria (consultabile on line sul sito www.besa.unical.it). Progressiva estensione di tale progetto che permetterà la consultazione on line degli altri fondi librari albanologici esistenti in biblioteche e istituti specializzati in Italia e in Albania. Catalogazione, in collaborazione con l’Accademia delle Scienze d’Albania, dei manoscritti letterari albanesi dell’Ottocento conservati nel Fondo De Rada della Biblioteca Civica di Cosenza e loro riproduzione in microfilm.

Murat Gecaj: Libër, që na mëson se si ta ''gdhendim'' me mjeshtëri fjalën e bukur shqipe

E Enjte, 19-11-2009, 08:40pm (GMT)

LIBËR, QË NA MËSON SE SI TA “GDHENDIM” ME MJESHTËRI FJALËN E BUKUR SHQIPE

(Mjaft i nevojshëm për studentë e pedagogë, mësues, nxënës e prindër)

Nga Prof. as. Dr. MURAT GECAJ

Nga data 12-16 nëntor 2009, në Pallatin e Kongreseve në kryeqytet , qëndroi i hapur Panairi i 12-të Kombëtar i Librit, “Tirana-2009”. Si zakonisht, morën pjesë dhjetëra shtëpi botuese e autorë, nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Mali i Zi. Panairin e vizituan qindra pedagogë e studentë, mësues e nxënës dhe prindër të tyre. Me këtë rast, u organizua dhe përurimi i disa librave, të fushave të ndryshme të jetës dhe në gjini të larmishme.
Ndër librat e bukur dhe të dobishëm për lexuesit, që u paraqitën në këtë Panair, ishte ai i Prof.Dr. Gjovalin Shkurtaj, pedagog në Fakultetin Histori-Filologji, të Universitetit të Tiranës. Ka titullin domethënës “Pesha e fjalës shqipe”(Studime të zgjedhura për gjuhën e letërsinë artistike), me afër 400 faqe. Drejtore për botimin është Valbona Nathanaili dhe recenzentë të tij janë Prof. Dr. Hamit Boriçi e Prof.as.Dr. Tefë Topalli. Është venë në qarkullim nga Shtëpia Botuese Universitare “U.F.O. Press”.
Meqenëse përmbajtja e këtij libri u drejtohet, në radhë të parë, mësuesve e pedagogëve, nxënësve e studentëve, po japim diçka nga përmbajtja e tij.

***

Duke përmendur në “Fjalën paraprirëse” disa nga studimet e kryera nga ai, në fushë të shqipes letrare e dialektet e saj, autori i librit, Prof. Gj.Shkurtaj shpjegon për lexuesit: “Mbi këtë bazë, po edhe duke shtuar një numër hulumtimesh, studimesh e shqyrtimesh të reja, po u japim të interesuarve një libër tjetër, me studime e ndihmesa të zgjdhura, tashmë edhe më të gjerë, me prurje edhe për disa figura të tjera, deri vonë, pak ose aspak të studiuara nga pikëpamja e vlerave ligjërimore…”.

Siç del edhe nga tërë përmabjtja e këtij libri dhe dihet nga të gjithë ne, fjala është mjeti kryesor i lidhjes ndërmjet njerëzve. Për fuqinë e fjalës janë edhe mjaft thënie të njohura, si: Fjala e “thërmon” gurin dhe e “bren” çelikun e tjerë. Në përgjigje të fjalëve të ëmbla e ninullave të nënës, fillon të bëlbëzojë foshnja. Pastaj, hapa pas hapi e vit pas viti, në gjuhën e prindërve, fëmija nisë të flasë. Pra, prindërit tanë janë mësuesit ose mjeshtërit e parë të gjuhës së folur te pasardhësit e tyre. Sigurisht, në këtë mision fisnik marrin pjesë familjarët e tjerë, fqinjët e njerëzit, që i rrethojnë të vegjëlit. Lindë e formohet kështu tek ata shqiptimi i mirë, letrar ose dialektor, i fjalëve dhe e vazhdojnë ligjërimin e tyre në shoqëri.
Më tej, shkolla është ajo që e disiplinon fjalën e fëmijëve, që e futë në kanalet e dëshiruara dhe bën njësimin e fjalëve të veçanta të tyre ose të dialektit të mësuar e të përdorur. Këtu, natyrshëm, rritet përgjegjësia ndaj brezit të ri. Se mësuesi ka në dorë, tashmë, jo vetëm tekstet shkollorë, që i shfleton nxënësi i tij, por dhe letërsinë artitike. Si dhe më parë, vazhdojnë të ndihmojnë në formimin gjuhësor të fëmijëve: emisionet e radios e televizionit, teatri e shfaqjet e ndyshme, shkrimet e gazetave dhe revistave të larmishme e tjerë.
Autori e ka hedhur vështrimin e ka analizuar me optikë shkencatari të sprovuar, gjuhësisht e me shumë kujdes, te mjaft autorë veprash letrare-artistike, “gurëgdhendës” të fjalës shqipe. Të tillë janë që nga Naim Frashëri, Gjergj Fishta, Ernest Koliqi, Lasgush Poradeci, Dritëro Agolli, Ismail Kadare e Rexhep Qosja dhe deri te Ndoc Gjetja, Visar Zhiti, Anton Pashku, Viron Kona, Nokë Sinishtaj, Nikolla Spathari e të tjerë. Ka shkruar, ngultazi, për ligjërimin në dialekte e nëndialekte, ka qëmtuar me mjeshtëri gjuhën e folur në shfaqjet e teatrove dhe në filmat e shumtë artistikë shqiptarë. Analiza e vëmendshme e gjithë kësaj këqyrjeje gjuhësore të kualifikuar, ka sjallë përfundimin nga ai, se ne, të gjithë folësit e gjuhës sonë amtare, mund e duhet të jemi shumë të kujdesshëm në përdorimin e thesarit leksikor të saj. Po kështu, të dijmë mirë të t’harrim e të hedhim mënjanë fjalët e panevojshme, sidomos nga burimi i gjuhëve të huaja, të cilat na kapërthuren në gjuhën tonë, të folur ose të shkruar. Në këtë libër trajtohet, si çështje themelore, edhe pastartia e gjuhës së sotme shqipe.
Prandaj, janë kuptimplote vargjet e vjershës së Fishtës, shënuar në kapakun e parë të këtij libri:
“…dhe atij, iu thaftë, po goja,
që përbuzë këtë gjuhë hyjnore
e, n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja
flet, e t’ veten len mbas dore!”
Duke analizuar vepra letrare ose shfaqje skenike, pra gjuhën e personazheve të tyre, autori e gjen me vend (dhe mendoj se bën mirë) që të japë trajtat e sakta të përdorimit të fjalëve, në tekst ose në ligjërim a bisedë. Kështu, aty marrim mësime gjuhe për gjinitë gramatikore dhe sintaksën e fjalive etj.
Prof. Shkurtaj nuk shkruan as nuk jep mendime, vlerësime e përfundime për gjuhën e shkruar ose të folur në një truall djerrë. Përkundrazi, si një nikoqir i mirë e vëzhgues i hollë, ka ditur të vjelë dhe, mbi ta, të bëjë përgjithësime, sa e sa autorë të zëshëm, nga figura të shquara të studimeve gjuhësore të gjuhës shqipe. Ai ndalet thekshëm në format e ligjërimit në letërsinë artistike ( i drejtë-i zhdrejtë, i ndërthurur, dialogu dhe monologu dramatik). Me vlera të shumta njohëse e praktike është pjesa, ku trajtohen e ndriçohen bukur marrëdhëniet e gjuhës së sotme shqipe me dialektet. Këtë gjë ai e bën me aftësi të dukshme, sepse është kaherë ligjërues i zellshëmi lëndës së dialektologjisë, në shkollën e lartë.
Nga ky libër nxjerrim dhe një mësim tjetër të vyer, se çdo brez njerëzish, fëmijësh ose të rriturish, ndodhen nën “kudhrën” e mjeteve të shprehjes e përhapjes së fjalëve, që përmendëm më lart. Por detyra jonë është që, peshën e tyre, ta përballojmë me sukses dhe prej tyre të marrim më të mirën, më të bukurën e fjalës, së folur ose të shkruar.

Autori i këtij libri e ka hedhur vështrimin, gjerësisht dhe si profesionist i spikatur, si mjeshtër e skalitës i fjalës së bukur shqipe, mbi të gjitha këto fusha e të tjera si këto. Se nuk është aq e lehtë që të shfletosh sa e sa libra, të vëzhgosh sa e sa folës, në skenë dhe në radio-televizion ose në udhë te tjera. E, gjithëherë, me syrin e kritikut gjuhësor të vëmëndshëm dhe të profesionistit të regjur e ligjëruesit-pedagog fjalëmirë, në këtë fushë të dijes njerëzore. Mendoj se këtë detyrë të vështirë, Prof. Gjovalin Shkurtaj e ka përballuar me sukses.
Ndër duar tani kemi jo vetëm një përmbledhje me vëzhgime e analiza gjithëpërfshirëse, me studime të thella gjuhësore në lëmin e gjuhës letrare shqipe, jo vetëm nga Shqipëria, por dhe nga Kosova e treva të tjera shqiptare e diaspora.
Nga një vështrim i shpejtë, menjëhërë e kupton fare qartë se ky libër u shërben fort mirë nxënësve e studentëve, mësuesve e pedagogëve, pa mënjanuar prindërit e profesioneve të ndryshme. Por është dhe një udhëzues i mirëfilltë gjuhësor, për njerëzit tanë të të gjitha fushave të dijes dhe profesioneve të ndryshme. Ndër ta, me të drejtë, autori veçon dhe folësit në RTV e gazetarët, të cilët, si “me çekan”, na godasin çdo ditë me fjalët e tyre mbi veshët tanë, sapo të hapim sytë në mëngjes.
Duke qëmtuar me këmbëngulje e kujdes, në libra dhe në shfaqje e skenarë artistikë, por dhe duke u mbështetur në dhuntitë vetjake fjalëformuese, si gjuhëtar me përvojë të gjatë, Prof. Shkurtaj ka sjellë në vëmendje të lexuesit fjalë disi “të harruara”, nga vetë burimi i shqipes së folur ose të shkruar, si dhe ka krijuar shumë fjalë të reja e të bukura. Vetë autori shprehet se ato i ka marrë nga shqipja e moçme, nga folklori dhe të folmet gege.Të tilla janë të panumërta. Por po përmendim vetëm disa, sa për të krijuar një përfytyrim më të saktë te lexuesi për ngulmimin e autorit në këtë drejtim. Na mbesin në mendje dhe fjalë të tilla, si: fjalësi, terriset, figurshmëria, mëtues, ojnatar, vjershëria, përthith, përhumb, ngjizje, jetësia, sprovë, vetjakësia, kahe, ngjyresa, përftesa, mbrujtje, pohuese, hiret e tjerë e tjerë.
Në përgjithësi, në libër vërehet lirshmëria e thjeshtësia në kapjen, trajtimin dhe nxjerrjen e përfundimeve të arsyetuara mirë. Ndoshta, kësaj përpjekjeje të suksesshme të autorit i shkon për shtat vjersha e Dritëro Agollit, “Dëshirë poetike”, ku ai thekson me bukuri të nënkuptuar mirë: “Ta marr fjalën e ta bëj plis ugari…”.
Gjithashtu, duke u thelluar në gjuhën e folur dhe në atë të shkruar, ky libër na mëson e na udhëzon se si duhet të flasim e të shprehemi mirë e bukur, pa e tepruar me fjalët tona, në ligjërimet e ndryshme. Na këshillon për t’i zgjedhur ato me kujdes, siç merr bleta nektarin, nga lulet shumëngjyrëshe e me shije të ndryshme.
Çdo gjuhë, e folur dhe e shkruar, jeton e kalon nga një brez në tjetërin, duke u bazuar në norma e rregulla të përcaktuara mirë, nga studiuesit bashkëkohorë e më të aftë të saj. Prandaj, më pëlqen të ritheksoj këtu një thirrje ose mirëdashje të autorit të këtij libri, drejtuar sot të gjithë folësve të gjuhës së bukur shqipe:
“Normëshkelësit duhet të përgjigjen për dëmin, që i shkaktojnë gjuhës shqipe!”
Pesha e fjalës shqipe është e madhe dhe e gjërë, ashtu siç është i madh e i gjërë në fomë, ky botim i ri i Prof. Gjovalin Shkurtajt.
Prandaj, në mbyllje, dëshiroj të theksoj ose, siç do të shprehej ndonjë dashamirë i fjalës së rrallë e të bukur shqipe, “të ve në spikamë” këtë mëndim të palëkundur: Libri ose, më mirë e më saktë, vepra “Pesha e fjalës shqipe”, është jo vetëm e vlefshme, por dhe e nevojshme për mësues e nxënës dhe pedagogë e studentë të degëve: gjuhë e letërsi shqipe, mësuesi e gazetari, por dhe për pasunivesitarë e kërkues të gradave e titujve shkencorë, si dhe për të gjithë ata, që nesër do të luajnë në skenë, në teatër ose në filma. Se është një botim rrallë, në llojin e vet, që na mëson më së miri se si ta “gëdhendim” me mjeshtëri fjalën e bukur shqipe.

Tiranë, 13 nëntor 2009

Gjuha Shqipe: - A DO TE NDRYSHOHET STANDARDI ‘72?

Edhe nëse konferenca shkencore për gjuhën do të propozonte rishikimin e standardit, ndryshimet nuk mund të sanksionohen pa vullnetin institucional. E treta herë në njëzet vjet që specialistët shtrohen në tryezë pune për hetuar dhe për të propozuar: Çfarë?

08.12.2010

Programi i konferencës shkencore "Shqipja në etapën e sotme: politikat e pasurimit dhe të përmirësimit të standardit" ka marrë formë përfundimtare: është bërë një grupim i referateve sipas temave që trajtojnë.

Akademik Kolec Topalli, anëtar i Komisionit Shkencor të Konferencës konfirmoi se konferenca organizohet në Durrës, Tropikal Resort, duke e mbajtur larg vëzhgimit dhe ndërhyrjeve të medias, sepse kjo është një tryezë ku specialistët kanë për të punuar.

Ka gjuhëtarë që e shikojnë të padrejtë mediatizimin që i është bërë konferencës ende pa filluar. Nuk është se aty do të merren vendime. Edhe sikur të donte, kjo elitë e disiplinave gjuhësore, nuk është vendimmarrëse.

"Ky nuk është kongres, është tryezë pune", qetëson prof. Topalli i cili na tregoi dje programin e datave 15-17 dhjetor që ka përgatitur Qendra e Studimeve Albanologjike. Ky është edicioni II i Ditëve të Albanologjisë, ku paraqiten kërkimet dhe arritjet në studimet albanologjike. Vitin e kaluar kishte edhe formën e një konkursi ku u vlerësuan me çmime veprat më të mira në gjithë fushat e albanologjisë.

Konferenca e radhës prezanton disa tema të mëdha, në bazë të të cilave është bërë edhe një grupim i çështjeve të referuesve.

Për Historinë e formimit të standardit. Standardi dhe legjislacioni, flasin: Bahri Beci, Rexhep Ismajli, Seit Mansaku, Bardhyl Demiraj, Gjovalin Shkurtaj etj..

Për Problemet gramatikore të standardit, flasin: Ethem Likaj, Wilfried Fiedler, Besim Bokshi, Anila Omari, etj.. Për Problemet e drejtshkrimit dhe të pasurimit të standardit, flasin: Kolec Topalli, Mehmet Elezi, Besim Kabashi, etj..

Për Marrëdhëniet e standardit me dialektet. Norma Leksikore, flasin: David Luka, Ardian Vehbiu, Ardian Klosi, Ledi Shamku-Shkreli, Ferdinand Leka, Asllan Hamiti, Ajten Qamili, etj.. Për Standardin dhe normën letrare, flasin: Sabri Hamiti, Valter Memisha, Imri Badallaj, Ali Jashari, Tomor Plangarica, etj..

Ndërmjet seancave do të ketë promovime të botimeve gjuhësore, takime me shkrimtarë.

Është konferenca e tretë shkencore që mbahet në këto njëzet vjet. Në platformën e kësaj të fundit thuhet: "Shqipja e sotme gjallon si gjuhë e mbarë shqiptarëve në formën e dy dialekteve kryesore dhe në variantin shqipe standarde.

E ndodhur përballë hapjes dhe liberalizimit të shoqërisë shqiptare, ajo po pëson zhvillime të fuqishme të brendshme, që lidhen me shtimin e jashtëzakonshëm të kontakteve ndërmjet vetë shqiptarëve, me migrimet dhe me emigracionin, me rikonfigurimin gjeopolitik e gjeokulturor të faktorit shqiptar në rajon, si dhe përgjithësisht me ngritjen e përshpejtuar ekonomike, sociale e kulturore të shoqërive shqiptare në dhjetëvjeçarin e fundit. Gjuha shqipe po kalon një proces të vrullshëm zhvillimi e pasurimi dhe në këtë dinamikë lipset shqyrtuar edhe vetë standardi, si një variant i saj.

Vërejmë se disa nga dukuritë dhe problemet e shumëllojshme që janë bërë të pranishme mbas Kongresit të Drejtshkrimit, kanë tërhequr më shumë vëmendjen e publikut sesa të gjuhëtarëve, ndërkohë që situata e sotme gjuhësore nuk e toleron më këtë komoditet. Gjykojmë se ka ardhur koha që çështja të shihet pa pasione të ndezura, në një prizëm thjesht shkencor, për të evidentuar me përgjegjësi problematikat e krijuara, me një vështrim përfshirës dhe me parashikime afatmesme e afatgjata."

Prof. Kolec Topalli tha të njëjtën gjë që ka përsëritur këto ditë në media se qëllimi i gjithë kësaj është që të analizohet standardi i sotëm, politikat e përmirësimit dhe të pasurimit të tij dhe të shihet se çfarë rrugësh do të ndiqen në të ardhmen.

Çfarë do synonin këto politika? Edhe njëherë, prof. Topalli thotë se politikat do synonin mundësitë e pasurimit të standardit, dhe "disa aspekte të tij të shqyrtohen për të ndryshuar në favor të rregullimit më të mirë të rregullave të drejtshkrimit.

Aty ku ka kontradiktë të rregullohet."

Me sa është dukur deri tani në shkrimet në shtyp, është kjo vija e hollë e politikave të mundshme mbi standardin që i ndan gjuhëtarët në pro ndryshimit, pro sanksionimit të disa rregullave të reja, dhe ata që janë pro vetëm zbatimit korrekt të këtij standardi që e kemi të keqpërdorur tashmë.

Për çfarë natyre kontradiktash që mund të rregullohen, e ka fjalën prof. Topalli?

"Rregullat janë vendosur në vitin 1972 në Kongresin e Drejtshkrimit" thotë ai, "Kongres që është zhvilluar në kushtet e diktaturës komuniste, të totalitarizmit."

Raporti i standardit me dialektet është një temë për diskutim në konferencë.

Për këtë aspekt anëtari i Komisionit Shkencor të Konferencës mbron një ide që është mbështetur nga jo pak specialistë: studimi i gjuhës shqipe në shkolla, e cila duhet të ketë ekskluzivisht si bazë standardin e sotëm, duhet të përfshijë edhe dialektet, jo vetëm atë gegë, po edhe arbërishten e Italisë. "Shkolla duhet të japë njohuritë mbi dialektet që nuk janë përfshirë në standard", shton prof. Topalli.

"Një nga gabimet në tekstet shkollore, që nga viti 1945 deri vonë, është ky: nuk janë dhënë njohuritë e nevojshme për pasuritë dialektore gramatikore të dialekteve të tjera por është marrë gramatika e mirëqenë duke menduar që dialektet e mbyllën historinë e tyre."

Nevoja për ta rishikuar herë pas here standardin është parashikuar qysh në Rezolutën e Kongresit të Drejtshkrimit më 1972 dhe është parashtruar në Konferencën shkencore me rastin e 20-vjetorit të Kongresit, dhe sërish në 30-vjetorin e tij.

Në vitin 2002 është mbajtur një tjetër konferencë ku u vendos që të krijohet një Këshill Ndërakademik për të shqyrtuar problemet që ka nxjerrë standardi i sotëm.

Në vitin 2004 "duke u nisur nga vlerësimi i përbashkët se gjuha shqipe është tipari themelor i kombësisë shqiptare, se ajo siguron ndërlidhjen shpirtërore midis hapësirave dhe vendeve që flasin shqip dhe mjetin më të qenësishëm për komunikim midis tyre përtej ndarjeve administrativo-politike", u krijua Këshilli Ndërakademik për Çështjen e Shqipes Standarde i përbërë nga anëtarë nga Shqipëria, nga Kosova, nga Maqedonia dhe nga Arbëria, i kryesuar nga akademikët Shaban Demiraj dhe Rexhep Ismajli.

Gjatë vitit 2005 Këshilli nxori rregulloren e punës, u krijuan komisione për çështje të drejtshkrimit, të kulturës së gjuhës, të morfologjisë e të sintaksës, të leksikut, etj, të cilët duhej të raportonin për gjendjen ekzistuese dhe problemet.

Në bazë të tyre Këshilli duhej të merrte një vendim. Në vitin 2006 në Takimin e Prishtinës, Këshilli konkludoi se për shqyrtimin e çështjeve drejtshkrimore që lidhen me përdorimin e gjysmëzanores ë në pozita të ndryshme, ishte i nevojshëm një material më i gjerë studimor dhe kjo iu kërkua Komisioneve në Tiranë dhe Prishtinë.

Por Këshilli arriti në përfundimin se "nuk është e nevojshme të ndërmerren "rishikime" për çështje që për një arsye a për një tjetër mund të jenë (para)gjykuar të rishikueshme."

Kështu, asnjëherë nuk është sanksionuar asnjë ndërhyrje në Kodin Standard të Shqipes. Kësaj radhe prof. Topalli thotë: "Do të diskutohen realisht problemet pa duartrokitje, pa lëvdata, po si në një konferencë shkencore. Do të propozohen edhe rrugët e zgjidhjes. Por konferenca nuk është kongres. D.m.th ajo nuk do të marrë vendime. Ajo do të japë orientime se si do veprohet më vonë."

Kanë deklaruar në "Shekulli"

Kolec Topalli: Ndryshimet të pasqyrohen në drejtshkrimi

"E kemi të nevojshme të ndjekim hap pas hapi zhvillimet e gjuhës dhe të bëjmë ndryshimet e nevojshme në kohën e duhur.

Sigurisht që gjuha nuk ndryshon kaq shpejt, por ato ndryshime që kanë ndodhur, mendoj se duhet të pasqyrohen edhe në drejtshkrimin e saj, sepse kryesisht bëhet fjalë për drejtshkrim.

Për disa probleme të tilla të cilat po rishikohen, edhe unë jam i mendimit që mund të gjejnë një rishikim të duhur, me qëllim që të mos krijohet një shkëputje e madhe ndërmjet gjuhës së folur dhe gjuhës së shkruar, siç ka ndodhur për shembull në anglishte."

Kristina Jorgaqi: Përgjegjësia, indiferenca e institucioneve

"Niveli aspak i kënaqshëm i njohjes dhe i përvetësimit të standardit është sot, për fat të keq, një realitet i pamohueshëm ndër shumicën e shqiptarëve, toskërisht-e-gegërishtfolës pa përjashtim.

Të gjithë po jemi dëshmitarë të cilësisë së dobët të "produkteve" të shkollës sonë në lëmë të gjuhës shqipe, që, për nga përmbajtja e teksteve ashtu dhe nga metodat e mësimdhënies, qëndron sot në minimumin e vet historik. Dhe për këtë përgjegjësia kryesore do parë tek indiferenca e institucioneve, që e kanë detyrë të përkujdesen për standardin.

Rexhep Ismajli: Kongresi i Drejtshkrimit s'i përgjigjet rrethanave të sotme

"Shqipja flitet në hapësira të ndryshme shtetërore e politike me realitete të ndryshme ekonomike, shoqërore, kulturore.

Në mungesë të bashkërenditjes së ndërmarrjeve dhe të kujdesit për gjuhën, ka mundësi që realitetet e tilla të krijojnë zhvillime disparate në shkallë më të gjerë... Mënyra se si është vepruar me Kongresin e Drejtshkrimit në rrethanat e sotme nuk duket e mundshme. Pos tjerash, ajo ka qenë dhe objekt kritikash në opinion."

Ledi Shamku-Shkreli: Standardi u zhvesh nga prestigji i gegërishtes

"Nga 1952 deri më 1972, pra plot 20 vjet, politika gjuhësore në Shqipëri (ose më mirë 'politika', pasi nuk vërehet kurrfarë ndarje mes Vijës Ideologjike dhe Politikës Gjuhësore) duke ndaluar lavrimin e mëtejshëm të gegnizmave dhe të krejt Koinesë Letrare Gege, e zhveshi këtë pjesë të shqipes nga një element tejet i rëndësishëm që quhet prestigj; pa u zgjatur do thoja se rezultati final i kësaj zhveshjeje, ish krijimi i një kompleksi faji i cili bëri që gegëfolësve, gati-gati, t'u vijë turp nga gjuha e tyre."

Italo Fortino: A ekziston nevoja e riformulimit?

"Problemi nuk është riformulimi i kodit të standardit vetëm me qëllimin e riformulimit, por duhet verifikuar më parë nëse ekziston nevoja e riformulimit, d.m.th. nëse gjendja sociolinguistike kërkon një ndërhyrje në rishikimin e standardit për një rivlerësim të të gjitha mundësive gjuhësore. Besoj edhe që gjendja e re e Kosovës, që marshon në drejtim të pavarësisë, kërkon vëmendje të veçantë për një zhvillim harmonik të problemit gjuhësor."

Ardian Vehbiu: Mangësi serioze në mësimin e shqipes së njësuar

Nëse përdoruesit e sotëm të ligjërimit publik nuk arrijnë ta përdorin shqipen e njësuar në pajtim me rregullat e miratuara, kjo nuk ka aq të bëjë me mangësitë strukturore dhe lëndore të standardit vetë, sesa me shkaqe dhe rrethana jashtëgjuhësore.

Mes këtyre vlejnë të përmenden, para së gjithash, mungesa e një zotimi të qëndrueshëm institucional për ta mbrojtur standardin; mangësitë serioze në mësimin e shqipes së njësuar në shkollat; dhe rënien e prestigjit të standardit vetë në publik, për shkak të përshoqërimit që i bëhet me regjimin komunist, monizmin kulturor dhe politikat gjuhësore totalitare.

Prof. HAMIT BORIÇI: 80-VJETORI I PUBLICISTIT,

Kliko ketu per artikullin ne Fjala e Lire

PROF.AS.DR. MURAT GECAJ 20/03/2010 21:16:00

Lule për Prof.Dr. Hamit Boriçin dhe bashkëshorten, Myzejenin

PEDAGOGUT DHE STUDIUESIT TË PALODHUR

Nga Prof.as.Dr. Murat Gecaj

publicist e studiues

Sonte në mbrëmje, në sallën kryesore të Hotelit “Tirana”, në kryeqytetin e Shqipërisë, u organizua një ceremoni festive, me rastin e 80-vjetorit të ditëlindjes së Prof.Dr. Hamit Boriçit, publicist, pedagog dhe studiues i palodhur. Kishin ardhur familjarë të tij, kolegë, pedagogë e studentë, personalitete të arsimit, kulturës e shkencës, nga media e shkruar dhe ajo elektronike etj.

Hapja e veprimtarisë, nga Edlira Birko

Para auditorit e paraqiti këtë ngjarje të shënuar jo vetëm vetjake, por dhe familjare e shoqërore, znj. Edlira Birko. Ajo ia dha fjalën publicistit Qemal Sakajeva, i cili u ndal kryesisht në punën e Prof.Boriçit në vitet e shërbimit në redaksinë e gazetës “Bashkimi”. Ndërsa Bashkim Gjergji foli në ndihmesën e tij në përgatitjen dhe aftësimin e gazetarëve shqiptarë, si në Universitetin e Tiranës dhe, vitet e fundit, në Universitetin jopublik “Ufo”. Ai evidentoi, sidomos, botimin e tij madhor “Historia e shtypit shqiptar” e disa botime të tjera, për studentët e degëve të gazetarisë dhe punën voluminoze për publikimin e 28 veprave të Dr. Vasfi Samimit, në vitin 2009. Deputeti i Kuvendit të Shqipërisë, Mark Marku u ndal në mjaft cilësi e virtyte, që e dallojnë në punë dhe në jetë Pro. H. Boriçin, pra si njeri i mirë e punëtor, shumë aktiv në jetën pedagogjike e publicistike e tjerë. Akademikja Floresha Dado e vlerësoi atë mik e bashkëpunëtor shembullor. Ndërsa Prof.Dr. Gjovalin Shkurtaj e cilësoi Prof.Boriçin dashamir të gjuhës së bukur shqipe dhe se ai i meriton te gjithë cilësorët pozitivë, që ajo përmban.

Pamje nga salla, ku u zhvillua veprimtaria (Fotot nga: Murat Gecaj)

Universiteti “Ufo”, ku Prof. H. Boriçi është përgjegjës i Departamentit të Komunikimit, bëri një “suprizë” për këtë pedagog të tij, me anën e një “kartoline urimi”. Ajo ishte ndërtuar mjaft bukur, përmes fotografive dhe filimimeve të gjetura e të rralla, nga jeta e tij e gjatë dhe e begatë, në disa fusha të jetës dhe veprimtarisë, si pedagogjike, publicistike e shkencore. Me këtë rast, u lexua dhe një pershëndetje e dërguar nga Prof. Zef Sima. Plot frymëzim e pasion ishin dhe përshëndetjet e bëra nga pedagogu Aleksandër Çipa dhe studentja e Universitetit “Ufo”, Alda Dalushi. Ndërsa Rektori i këtij Universiteti i dorëzoi Prof.Dr., Hamit Boriçit diplomën “Profesor Nderi”.

Prof.Boriçi (në mes), me kolegët (nga e djathta): Q.Sakajeva,

D.Baxhaku e M.Gecaj

Duke i falënderuar nga zemra gjithë pjesëmarrësit dhe folësit në këtë veprimtari, Prof. Boriçi u shpreh, në mbyllje të saj, se ai është e do të mbetet deri në fund udhëtar i zellshëm e i palodhur, në fushën e gazetarisë, shkencës e diturisë.Pjesëmarrësit, morën pjesë në koktejin e organizuar për nder të jetës dhe veprimtarisë së Prof.Dr. Hamit Boriçit dhe i takuan përzemërsisht gotat e urimit me të.

Baza e njëjtë dhe e përbashkët e shqipes standarde është e paprekshme

Prof. Dr. Gjovalin Shkurtaj

Anëtar i Këshillit Ndërakademik të Gjuhës Shqipe

Tiranë, 17.10.2010

Baza e njëjtë dhe e përbashkët e shqipes standarde është e paprekshme dhe, si e tillë, ajo duhet mbrojtur, ruajtur e përkrahur edhe më tej,sepse përbën treguesin themelor të përbashkësisë shpirtërore dhe kombëtare të shqiptarëve kudo që ndodhen: brenda dhe jashtë kufijve shtetërorë të Shqipërisë në trojet kompakte ballkanike dhe në diasporat arbëreshe e shqiptare kudo në botë.

Kjo bazë e njëjtë dhe e përbashkët e të shkruarit dhe e të folurit shqip në situata formale (zyrtare) i ka të gjitha mundësitë dhe cilësitë për ta mbajtur edhe më tej peshën e komunikimit të shqiptarëve me shkrim e me gojë, duke u bërë vend edhe prurjeve pasuruese, përtëritëse që mund të sjellin bartësit e saj nga vise dhe mjedise të ndryshme shqiptare.

Kam qenë dhe jam mbrojtës i shqipes së njësuar e të përbashkët, sepse e konsideroj si mbërritje me vlerë të shënueshme kombëtare dhe historike të kombit shqiptar, por, ndërkaq, kam qenë e jam i bindur se gjuha shqipe, si çdo gjuhë tjetër e kombeve të qytetëruara, shkon duke bërë edhe zhvillimet e veta, ndien dhe pasqyron edhe trysnitë e zhvillimeve të gjithanshme gjeoplolitike dhe ekonomiko-shoqërore e sidomos arsimore e kulturore të shoqërisë shqiptare. Kam qenë e mbetem ithtar i thënies urtake të At Justin Rrotës se “gjuha shkon tue bamë ato ndryshimet e veta” si dhe i konceptit të shëndoshë të atij studiuesi se njeriu sipas rasteve e rrethanave “mundet me e dredhe g-juhën” sipas rasteve dhe mjediseve të caktuara. Pra, të njëjtit njerëz, edhe sot e gjithë ditën, sipas nevojës e rrethanave të shprehejs, mund të shkruajnë e të flasin në shqipen standarde, të cilën e nxënë në shkollë, po edhe në të folmen a dialektin e vendlindjes përkatëse.Për mua, gjuha dhe dialektet nuk janë dy ushtri që ndeshen dhe njëra do ta asgjësojë tjetrën, por ujëra të cilat nisen nga treva të ndryshme dhe shkojnë në të njëjtin det të përbashkët.Midis shqipes së shkruar e të njësuar (që po quhet “standard”) vepron parimi i enëve komunikuese: dialektet marrin nga shqipja standarde terma, fjalë e mëynra të thëni dhe kështu zhvillohen e përparojnë; edhe gjuha standarde përthith e pranon vazhdimisht edhe prurje nga krahinat e dialektet dhe, ndonëse në fillim ato sjellin një farë turbullimi, me kohë tretën e bëhen pronë e shqipes standarde,por edhe mund të mbetën jashtë saj.Prurjet nga krahinat nuk e prishin gjuhën,ato vetëm e begatojnë dhe e përtërijnë forcën shprehëse e kumtuese të shqipes.Sigurisht, edhe ajo që vjen përj dialekteve,kur pranohet në standard duhet t’u përshtatet rregullave të drejtshkrimit të njësuar.

Kam qenë dhe jam, natyrisht, edhe kundër disa “hipertoskizmave” që e kanë dëmtuar sadopak rregullsinë e disa pikave të Drejtshkrimit (si p.sh. i gjerë në vend të i gjërë, që do të ishte sipas tipit nana>nënë, bana>bëra; disa raste të ë-së fundore; shumësi emrave me nj që mund të ishin me -j të tipit ulli, kufi etj. e të tjera).

Jam mbështëtës i idevë që në drejtshkrimin e shqipes mund të kishte më pak përjashtime dhe nuk më duket objektiv orientimi “sipas shqiptimit më të përgjithshëm” që u ka paraprirë autorëve të Rregullave në disa raste.

Mendoj se Rregullat e drejtshkrimit dhe Fajlori drejtshkrimor duhen ribotuar, duke pasqyruar në to edhe disa përmirësime e ndreqje të pjesshme, por pa e prekur themelin e tyre.Sigurisht, ribotimi parakupton edhe një punë të mirë e të ngeshme pasqyruese, pa ngut e diletantizëm,po edhe pa pasione autorësie. Ato janë hartuar nga një grup a komison pune, i nderuar edhe me çmim Republike,porse nuk ka qenë dhe nuk janë “pronë” e tyre. Rregullat e drejtshkrimit dhe normat e shqipes standarde duhen parë gjithmonë si pronë kombëtare dhe karakteri kombëtar i tyre duhet ruajtur e pasur gjithmonë parasysh.

Së fundmi, kam mendimin se nuk ka qenë e drejtë shpërfillja e punës së Këshillit Ndërakademik të Gjuhës Shqipe.Në të kanë qenë të caktuar 17 profesorë nga Shqipëria, Kosova, hapësirat shqiptare të Maqedonisë dhe nga diaspora arbëreshe; ata (midis të cilëve kam qenë edhe unë)kanë punuar duke u mbledhur disa herë në Tiranë dhe në Prishtinë, kanë marrë në shqyrtim e e kanë diskutuar për një varg pikash me rëndësi të Drejtshkrimit dhe ajo punë, sigurisht, nuk duhej flakur e shpërfillur.Ai Komision, natyrisht, nëse do të ishte e udhës, edhe mund të rinovohej, të shtohen edhe të tjerë, por kurrsesi nuk duhej injoruar.

Profesorët që kanë punuar në atë Këshill nuk janë fidanë duhani që mbillen e hiqen nga ara kur si të duam; ata janë personalitete dhe profesionistë të gjuhësisë, kanë punar seriozisht dhe rezultati i punës së tyre, edhe në qoftë se do të vlerësohej i paparanueshëm, përësëri kjo nuk mund të bëhej nëpërmjet injorimit, por, përkundrazi, nëpërmet një vlerësimi të qartë e zyrtar.

Top-Channel.TV: Shkodër, historia që po zhbëhet

Kliko ketu per te pare me teper ne Top-Channel.tv

Është qyteti që prej shekujsh njihet për kulturën dhe civilizimin e lartë në historinë e kombit shqiptar.

Shkodra, qyteti që përballoi në rrjedhën e historisë luftrat, shkatërrimin e ringritjen pa humbur asnjë nga pjesët e mozaikut të saj të vlerave, por që pikërisht në këtë pikë nuk mundi t’i bënte ballë 20 viteve demokraci për të cilën aq shumë dha dhe qe aq shumë i kushtoi. Shkodrës se Migjenit, Gurakuqit, Mjedës, Shkodrës ku punoi dhe vdiq Fishta, Shkodrës së simboleve të humbura.

Është e vëshirë të hedhësh hapa në rrugët e rrugicat e Shkodres me dy realitetet e tyre paralele, mes pallatesh të reja shumë katëshe, e shtëpive karakteristike qindra vjeçare që kanë nisur të humbin me shpejtësi, mes kishave e minareve, mes betonit ku se fundmi lexohen qartë hartat e lëna nga uji i përmbytjeve. Në Shkodrën e pikturave, e operas së parë Mrika, e kardinalit të parë Koliqi, e mbretëreshës Teuta, e kështjellës së përjetësisë, në Shkodër qytetin e Lulit të Vocërr, ku edhe Migjeni është kthyer në personazhin e harruem të poemave të tij.

Ne kete gjendje eshte katandisur sot nje nder symbolet e ketij qytetit dhe te gjithe Shqiperise, poeti e prozatori rebel qe shenoi kthimin e nje faqeje ne letersine shqiptare. Millosh Gjergj Nikolla ndryshe i njohur si migjeni, poeti i mjerimit, djaloshi qe shprehu forte me pene pakenaqesite ndaj realitetit, mashtrimit, hipokrizise, skamjes, me nje vrrull qe oshetin me force edhe sot ne rruget e Shkodres se varfen.

Kafshatë që s'kapërdihet asht, or vlla, mjerimi,
kafshatë që të mbetë në fyt edhe të ze trishtimi
kur shefftyra të zbeta edhe sy tëjeshilta
që të shikojnë si hije dhe shtrijnë duert e mpita
edhe ashtu të shtrime mbrapa teje mbesin
të tanëjetën e vet derisa të vdesin.

Rikonstruktimi dhe zhvendosja e bustit eshte premtuar shpesh por deri ne keto momente asgje nuk eshte bere realitet. E Migjeni i shperfytyruar duket thuajse i tepert mes makinave, pallateve e kjoskave ku shiten qofte.

Pervec ketij busti te percytnuar asgje tjeter nuk lidh Shkodren me Migjenin pasi edhe shtepia ku ai u lind e u rrit ka mese 17 vjet qe nuk eshte me muze por nje qender kishtare qe nuk ka kurrfare lidhje me te. Duket sikur dikush kerkon te zhduke cdo shenje te tij, ndoshta per shkak te faktit se rreshtat e Migjenit edhe sot 72 vjet pas vdekjes mbeten ende aktuale jo vetem ne Shkoder, por ne te gjithe Shqiperine.

Mjerimi asht një njollë e pashlyeme
në ballë të njerzimit që kalon nëpër shekuj.
Dhe kët njollë kurr nuk asht e mundshme
ta shlyejnë paçavrat që zunë myk ndër tempuj

Te njejtin fat si Migjeni ka edhe Ndre Mjeda. Nga poeti shkodran ne qytet nuk gjendet asnje gjurme. Nderkohe qe shtepia muze ne Kukel te Bushatit i perngjan me shume nje stalle per bagetine.

Dikur ketu ishin te vendosura shume prej objekteve te tija vetjake si shtrati, skrivania ku punonte e sende te tjera te cilat firuan me kohen. Qe nga ai moment kjo shtepi dhe kisha ngjitur saj ku prifti poet sherbeu per vite te tera u lane ne meshiren e fatit, askush nuk u kujtua me per andrat e jetes se Mjedes.

Shteti i sotem ashtu si i djeshmi qe kishen e pat kthyer ne depo armesh e ka mbuluar Mjeden me pluhurin e harreses e thuajse perçmimit.

As Migjenit, as Ndre Mjedes, por as at Gjergj Fishtes figures me te madhe dhe me te fuqishme te letersise shqiptare te gjysmes se pare te shekullit te 20 nuk i gjendet as shenja ma e vogel ne Shkodren ku ai futi per here te pare gjuhen shqipe ne shkolla, ku punoi e dha shpirt ne 1940. Vetem ne fshatin fishte mbahet ende ne kembe nje rrenoje, shtepia ku dikur ka jetuar ai qe konsiderohet si Homeri i koheve moderne.

Kaq dhe asgje me shume, si simbol i turpit, i humbjes se identitetit, i antivleres qe sundon mbi vleren, i asaj qe vete Fishta i madh do ta quante ne nje nga veprat e tij, Poema e Gomarit te Babatasit, ku ironizohen deputete, ministra e drejtues te kohes. Vargje te largeta, por njekohesisht edhe kaq te aferta e aktuale.

Pas rrotullimeve te kota ne Shkoder per te gjetur Migjenin, Fishten e Mjeden, nisim turravrapin per te prekur te pakten Luigj Gurakuqin. Imazhet e fundit te shtepise muze i perkasin filmit shqiptar “Cifti i lumtur”, sekuencat e te cilit jane luajtur pikerisht ne shtepine e tij.

Realiteti qe shfaqet perballe eshte shokues, shtepia nuk ekziston me, e ne vend te saj eshte ngritur nje vile moderne tre kateshe, kati i pare i se ciles eshte nje oficine per rregullimin e makinave. Edhe ketu si ne pjesen me te madhe te Shkodres, historia eshte mbytur nga neglizhenca, driteshkurtesia e betoni i ftohte.

E kote te kerkosh Pashko Vasen sepse edhe ai fshihet i harruar ne nje nga rrugicat e vjetra te Shkodres. Shtepia muze ka rreshtur se qeni e tille dhe dera e madhe e saj sot nuk eshte me e hapur per vizitoret.

5 Herojte e Vigut, sot qendrojne te heshtur ne nje cep mes plerash se bashku me deshmoret e atdheut, ne vend tyre nje monument me shume se i rendomte, a thua se Shkodra ky djep i kultures shqiptare nuk kishte personalitete mjaftueshem qe mund te qendronin ne kete shesh si perfaqesues te denje te kultures dhe historisë se ketij qyteti. Gjon Buzuku, Migjeni, Mjeda, Fishta, Gurakuqi, Vasa, Marin Barleti, Ernest Koliqi, e shume e shume te tjere nuk kane gjetur vend ne Shkodren e re qe po zaptohet cdo dite nga nje pluhuri dhe balta e harreses, thuajse njesoj kur si ne diktature u shkaterruan kisha e xhamia e qe sot po rrenojne figurat e nje kombi te tere. Ne nje situate te tille antivlerash, natyrshem lind vetem nje pyetje a s’ju vjen marre?

Foto