Një koleg e mik i mirë na la

(Fjalë pikëllimi për ndarjen nga jeta të prof.dr.Pavli Haxhillazit)

Një sms prej të afërmve na solli kumtin e trishtuar se sot në mëngjes, më datën 10 dhjetor 2016, u nda së gjallësh Pavli Haxhillazi, kolegu ynë i vjetër në Institutin e Gjuhësisë e të Letërsisë, mik i dashur prej këtu e gjysmë shekulli, me të cilin na lidhin përvoja e kujtime të shumta. Bashkë me Verën, bashkëshorten e tij të nderuar, kanë qenë edhe krushq në dasmën tonë dhe, qysh atëherë, kemi qenë në miqësi e shkëmbime të ngushta jo vetëm shkencore,si kolegë pune, po mbi të gjitha si dy miq që na shkonte mirë fjala dhe takoheshim gjithmonë, edhe mbas daljes në pension, me po atë mall djaloshar, si kur kemi qenë në moshën e re.

Pavli Haxhillazi për të gjith ata që e kanë njohur dhe që i kanë marrë në dorë Fjalorët e Shqipes, ku ai ka qenë bashkautor, do të përmendet si një leksikolog e leksikograf me përvojë të gjatë e me ndihmesa të rëndësishme, së pari, si bashkautor në “Fjalor i gjuhës së sotme shqipe”(me rreth 45000 fjalë), Tiranë,1980, me 2273 faqe; pastaj edhe bashkautor i “Fjalor i gjuhës së sotme shqipe”, Tiranë,2006, me 1250 faqe. Në bashkautorësi me Sulejman B.Ahmetin, botoi edhe veprën “Fjalor i shqipes së Plavës e të Gucisë” (me mbi 4000 fjalë dhe njësi frazeologjike, Botimet “Toena”, 2004, 206 faqe. Lënda e tij u shërben të gjithë shqiptarëve, studiuesve dhe leksikografëve për hartimin e fjalorëve më të mëdhenj shpjegues të gjuhës shqipe.

Pavli Haxhillazi është, gjithashtu, autor i një vargu studimesh nga fusha e leksikologjisë dhe e formimit të fjalëve, si dhe recensionues e redaktor i disa librave shkencorë nga fusha e gjuhësisë dhe e onomastikës shqiptare. Bashkë me Nos Xhuvanin, vitet e fundit, P.Haxhillazi përgaitit për shtyp dhe botoi librin “Visarion Xhuvani, në kishë, në Parlament, dhe në burg” ,Tiranë, 2007, me 520 faqe.

Për një kohë bukur të gjatë, Pavli Haxhillazi, qysh kur ishte punonjës shkencor i thjeshtë, bashkë me ekipin e leksikologëve të Institutit të Gjuhësisë e të Letërsisë, ka ndërmarrë ekspedita për mbledhjen e fjalës shqipe e të frazeologjizmave kryq e tërthor Shqipërisë dhe në Kosovë, si dhe ka dhënë ndihmesën e vet të rëndësishme në vjeljen, klasifikimin dhe shkencorizimin e lëndës leksikore të Kartotekës Kombëtare të Leksikut të Shqipes. Ka marrë pjesë në konferenca shkencore albanologjike në Tiranë, Prishtinë e në rrethe, duke gëzuar nderimin e të gjithë atyre që e kanë njohur. Për një periudhë disavjeçare, Pavli Haxhillazi ka qenë edhe pedagog i jashtëm në Fakultetin e Historisë dhe të Filologjisë, ku mbajtur seminaret e Fonetikës së gjuhës shqipe. 

Ndihmesat e tij janë të shumta e të vyera, janë veprat e mëdha e me grupe autorësh, që kanë kërkuar shumë vite punë për t’i hartuar dhe që mbetën si trashëgimi shkencore me vlerë kombëtare, si pronë e vlefshme akademike.

Për mua, si koleg, po edhe, mbi të gjitha si mik, largimi i tij na pikëlloi, na helmoi në këtë prag të Krishtlindjeve dhe festave të fundvitit, por ai do të jetë gjithmonë në kujtimet dhe vlerësimet që i takojnë dhe mungesën e tij do ta ndjejmë për shumë kohë. Të qoftë e lehtë lëndina e vendit tënd, të cilin e shtegtove me aq zell dhe kurdoherë pa u lodhur, në kërkim të fjalëve të shqipes sonë të ëmbël, duke ecur me përkushtim në traditën e gjurmët e elbasanasit të madh, Aleksandër Xhuvanit.

Ngushëllimet më të ndjera Pranverës, me të cilën qenë një çift i përsosur, uratë e mbarësi fëmijëve: Adrit, Dorit dhe vajzës Gentës.