Emisioni 11 - Ndikimi gjuhësor i letërsisë në jetën e shoqërisë

Populli shqiptar mund të karakterizohet si artist dhe poet në shpirt. Edhe në kohët më të mugëta, edhe në ditët më të errëta të historisë së tij, populli ka ngritur këngë për heronjtë e bëmat e tyre, ka thurur legjenda, ka krijuar fjalë të urta e përralla me bukuri të atillë që mahnitin lexuesin dhe studiuesin. Edhe në lëmin e fjalës, ai përpiqej ta shprehte këtë botë me legjenda e me përralla, me mjete jo gjithmonë të pasura e të përpunuara. Kurse sot, nga lartësi të reja, me larmi e begati stilesh, me një gjuhë plastike e të njësuar, të lëvruar, të pasuruar e të pastruar, të shkathët, të zhdërvjellët e me figurshmëri, krijuesit tanë më të mirë pasqyrojnë jetën me vepra të atilla artistike, të cilat u krijojnë lexuesve kënaqësi të veçanta estetike. Në gjuhën letrare shqipe janë sot të përkthyera edhe kryevepra të letërsisë botërore. ”Gjuha e letërsisë artistike përbën stilin a variantin më të gjerë e më të larmishëm të gjuhës sonë letrare kombëtare. Ajo ka gjithashtu mundësitë më të mëdha për të qëndruar fort në truallin e gjuhës popullore e për t’u ushqyer prej saj dhe njëkohësisht për t’u lidhur më ngusht me traditën e gjuhës letrare, sepse në asnjë fushë gjallëria e forca e gjuhës letrare nuk është aq e fuqishme e jetëgjatë sa në letërsinë artistike”[1].

Letërsia ushtron ndikim të ndjeshëm gjuhësor në jetën e shoqërisë. Nëpërmjet letërsisë së shkruar, masat e gjera të lexuesve njihen me pasurinë e leksikut të shqipes popullore, me fjalë e shprehje të reja të krijuara prej shkrimtarëve dhe i bëjnë ato pronë të ligjërimit të tyre. Në mënyrë të veçantë ndikojnë në popull veprat e shkrimtarëve më të pëlqyer, pesha e fjalës së të cilëve ndihet e fuqishme në kulturën ligjërimore e shkrimore të popullit. 

---

[1] Shih: A. Kostallari, “Gjuha letrare kombëtare shqipe dhe epoka jonë”, (Referat), Tiranë, 1984, f.38.

[1] A. Xhuvani, Vepra, vëll. I, 1980, I, 1980, f. 33.